De toekomst van mobiliteitshubs – digitalisering als drijvende kracht

Mobiliteitshubs — de openbare plaatsen waar vervoersstromen samenkomen — ontwikkelen zich razendsnel tot het zenuwstelsel van de moderne stad. Niet alleen als schakel in het openbaar vervoer, maar ook als knooppunt voor deelmobiliteit en park-and-ride-zones (P+R). Ze maken het mogelijk om efficiënt te wisselen tussen trein, bus, tram, (deel)fiets of (deel)auto en zo de verkeersdruk in binnensteden te verminderen.

Waarom mobiliteitshubs steeds belangrijker worden

In zowel België als Nederland groeit de druk op de stedelijke infrastructuur. Steden kampen met een toenemende bevolkingsdichtheid, ambitieuze duurzaamheidsdoelen en reizigers die meer gemak en betrouwbaarheid verwachten. Wetenschappelijke literatuur bevestigt dat mobiliteitshubs cruciaal zijn om de zogenoemde ‘modal shift’ te realiseren — of ook de overstap van auto naar duurzamer vervoer (SmartHubs-project, Horizon 2020).

Handige mobiliteitshubs bieden hier een antwoord op door:

Vervoersmiddelen slim te verbinden in één locatie.
De overstap tussen transportmiddelen te versnellen, inclusief deelmobiliteit en P+R.
De verkeersdruk in steden te verminderen door een aantrekkelijke toegangspoort voor duurzame alternatieven te bieden.

Mobiliteitshubs als motor voor een modal shift

Onderzoek (SmartHubs, Horizon 2020) toont aan dat goed ontworpen mobiliteitshubs de overstap van auto naar duurzamer vervoer met wel 20 tot 30% kunnen versnellen.
Door de slimme koppeling tussen openbaar vervoer, deelmobiliteit en P+R wordt de drempel om de auto te laten staan kleiner — en stijgt het gebruik van fiets, bus, tram en trein.

Slimme hubs: van reactief naar proactief

Een slimme mobiliteitshub kan bij files, vertragingen of overvolle treinen automatisch alternatieve routes voorstellen. Dit gebeurt door een combinatie van sensoren, AI en IoT die continu de drukte in realtime meten en voorspellen (Mobility Hubs: Review and Future Research Directions, 2022). Denk aan:

Capaciteitsaanpassingen: vb. extra bussen of deelauto’s inzetten bij voorspelde piekmomenten
Automatische routewijzigingen: vb. reisapps of dynamische schermen geven weer welke tram of fiets op je locatie sneller is dan de vertraagde trein
Proactieve crowd control: vb. sensoren voorspellen de drukte op perrons en sturen reizigers richting aangepaste looproutes of alternatieve vervoersmiddelen om opstoppingen al op voorhand te vermijden.

Zo wordt de reiziger niet pas achteraf geholpen, maar proactief begeleid naar de beste keuze. Dat vermindert wachttijden, verhoogt de betrouwbaarheid van de reis én vergroot vervolgens de tevredenheid van de reiziger.

Digitale schermen als interface tussen data en reiziger

In dit nieuwe ecosysteem spelen dynamische informatieschermen een sleutelrol. Gekoppeld aan realtime datastromen tonen ze niet alleen actuele vertrektijden, maar ook waarschuwingen, route-alternatieven en doorstroominformatie.

Onderzoek (o.a. SharedUseMobility Center, 2021) laat zien dat actuele, toegankelijke informatie één van de belangrijkste factoren is voor een brede acceptatie van multimodaal reizen. Voor reizigers betekent dit:

Minder wachttijd en stress dankzij betrouwbare en actuele info.
Een soepelere overstap tussen openbaar vervoer, deelmobiliteit en P+R.
Snellere beslissingen (bv. kiezen voor een andere bus- of tramverbinding bij vertraging van de trein).

Mensgericht ontwerp: de sleutel tot succes

Een succesvolle mobiliteitshub wordt niet bepaald door techniek alleen. Sociaal-ruimtelijke en gebruiksbarrières spelen minstens zo’n grote rol:

Locatiekeuze bepaalt hoe aantrekkelijk en toegankelijk een hub is.
Veiligheid en sociale beleving zijn cruciaal, vooral in de avonduren.
Toegankelijkheid voor iedereen, inclusief reizigers met een beperking.
Meertalige en visuele communicatie vergroot de bruikbaarheid voor internationale en laaggeletterde gebruikers.

Academisch onderzoek (KU Leuven, Universiteit Utrecht, VUB) onderstreept dat hubs die mensgericht zijn ontworpen sneller geaccepteerd worden en meer reizigers trekken. Digitale schermen moeten daarom niet alleen functioneel zijn, maar de actuele info ook inclusief en begrijpelijk weergeven.

Wist je dat we bij Q-lite met onze inhouse R&D-afdeling extra investeren in de ontwikkeling van slimme software en een heldere weergave van reisinformatie?

Mobiliteitshub 2035: een vooruitblik

Als we vooruitblikken naar 2035, dan is de voorspelling dat goed ontworpen mobiliteitshubs in België en Nederland zullen functioneren als volledig geïntegreerde serviceknooppunten:

Ze verbinden fysiek vervoer naadloos met digitale diensten.
Ze voorspellen reizigersstromen en sturen die in realtime bij.
Ze bieden een veilige, toegankelijke en aantrekkelijke omgeving.
Ze gebruiken dynamische schermen als primaire schakel tussen data, de verschillende mobiliteitsaanbieders (bus, deelfietsen, …) en reizigers.

Wie vandaag investeert in deze combinatie van slimme infrastructuur en mensgericht ontwerp, plukt daar morgen de vruchten van — in verkeersdoorstroming, duurzaamheid én reizigerstevredenheid.